اگر سرطان رحم دارید حتما بخوانید
سرطان رحم زمانی اتفاق میافتد که سلول های سالم در رحم به سلول های ناسالم تبدیل میشوند و شروع به رشد غیر طبیعی میکنند. طبق آمار اعلام شده یکی از مراکز تحقیقاتی سرطان در اروپا میزان ابتلای زنان به سرطان رحم افزایش پیدا کرده است. سرطان رحم را میتوان شایع ترین نوع سرطان در دستگاه تناسلی زنان دانست.
چه کسانی به سرطان رحم مبتلا میشوند؟
میزان ابتلای زنان یائسه به این بیماری بیشتر از سایر افراد است. اگرچه طبق آمار 25 در صد زنان مبتلا به این سرطان زنان زیر 50 سال و 5 درصد زنان کمتر از 40 سال بودهاند. متاسفانه باید به این نکته اشاره کرد که خطر ابتلای افراد چاق به این بیماری بیشتر از سایر افراد میباشد. 70 درصد زنان مبتلا به سرطان آندومتر مشکل اضافه وزن داشته اند.
دسته دیگری که در خطر ابتلای این بیماری قرار دارند زنانی با سابقه خانوادگی سرطان تخمدان یا ژن سرطان هستند. همچنین زنانی با سابقه بیماری ژنتیکی سندرم لینچ نیز جرو افراد پر خطر هستند.
از کجا بفهمیم سرطان رحم داریم؟
برای تشخیص سرطان رحم باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. تشخیص کانسر (سرطان) تنها با معاینه و بررسی های تخصصی امکان پذیر است. در ادامه به برخی از نشانه های متداول در کانسر رحم اشاره میکنیم. اما به خاطر داشته باشید برخی از این علائم مشترک با بیماری های دیگر نیز میباشد. پس در صورت مشاهده این علائم برای تشخیص قطعی سریعا به پزشک زنان خود مراجعه کنید و از هرگونه مصرف دارویی خودسرانه اجتناب کنید.
- خونریزی غیر طبیعی واژینال در زنان یائسه
- احساس درد در کمر یا پایین لگن (این درد نباید با درد زمان تخمک گذاری اشتباه گرفته شود)
- کاهش وزن ناگهانی ( این مورد به تنهایی یک نشانه قابل اطمینان نیست)
- احساس توده در رحم
در برخی موارد ممکن است به دلیل تاخیر در تشخیص، کانسر به سایر ارگان های بدن مانند روده گسترش یابد در این صورت مشاهده علائم زیر نیز در کنار نشانه های فوق میتواند حائز اهمیت باشد.
- وجود مشکل در ادرار مانند احساس درد، مشاهده خون در ادرار ، ادرار کم
- مشاهده خون در مدفوع
- حرکات روده تحریک پذیر
آیا سرطان رحم کشنده است؟
با توجه به این که این نوع از کانسر دارای یک دوره طولانی پیش از تهاجم میباشد به عنوان یک بیماری خطرناک اما قابل پیشگیری شناخته میشود. در صورت مراجعه سریع به پزشک زنان و زایمان امکان رفع ضایعات پیش سرطانی قبل از تبدیل شدن به سرطان رحم امکان پذیر است.
روش های تشخیص سرطان رحم چیست؟
پزشک زنان با توجه به صلاحدید خود میتواند از روش های زیر برای تشخیص این نوع از کانسر استفاده کند.
- معاینه فیزیکی: پزشک بیمار را برای تشخیص هرگونه مورد غیرعادی مانند توده معاینه میکند. یکی از مهمترین عوامل تشخیص زودهنگام بیماری ها مراجعه زود هنگام به پزشک است. سعی کنید معاینات سالیانه و ژنیکولوژی (بررسی بیماری های دستگاه تناسلی) را جدی بگیرید.
- معاینه لگنی: پزشک با قرار دادن ابزاری به نام اسپکولوم (وسیله ای برای کنار زدن بافت ها برای دید بهتر پزشک، این وسیله در دو نوع فلزی و پلاستیکی موجود است)در داخل واژن، رحم را جهت وجود هرگونه ناهنجاری بررسی میکند. همچنین ممکن است یک تست دهانه رحم نیز انجام شود. در تست دهانه رحم پزشک انگشت خود را با پس از آغشته کردن به مواد لغزنده داخل واژن کرده و دست دیگر روی شکم قرار میدهد. این تست برای بررسی اندازه ویا شکل رحم و تخمدان به کار میرود. در این معاینه ها بیشتر افراد احساس درد نمیکنند. اما در صورت احساس درد با پزشک معالج خود صحبت کنید.
- تست پاپ اسمیر: در این روش با اسپکولوم سلول ها از دهانه رحم و واژن جمع آوری میشوند. اما با توجه به این که سارکوم رحم (فیبروم بدخیم) از داخل رحم شروع میشود، ممکن است سرطان رحم در تست پاپ اسمیر تشخیص داده نشود. انجام پاپ اسمیر آسان و بدون درد است.
- سونوگرافی از طریق واژن: سونوگرافی یک روش متداول برای تشخیص بسیاری از بیماری ها میباشد در این روش یک مبدل وارد واژن میشود. مبدل یا پروب با انتشار امواج فراصوت در بدن و با انتقال انعکاس امواج به کامپیوتر موجب شکل گیری تصویر میشود. پزشک با مشاهده نتیجه سونوگرام میتواند کانسر را در بیمار تشخیص دهد.
- بیوپسی اندومتر (نمونه برداری از رحم): در این روش بافت هایی از آندومتر رحم برای بررسی تغییرات سلولی بافت های غیرنرمال برداشته میشود. بیوپسی آندومتر در مطب پزشک و یا مراکز جراحی به صورت سرپایی انجام میشود. انجام این روش برای زنان باردار ممنوع است. پس در صورتی که در اوایل بارداری خود هستید و یا حتی مشکوک به بارداری هستید حتما با پزشک معالج خود در این باره صحبت کنید.
- لاپاروتومی : لاپاروتومی یک روش مبتنی بر جراحی است. در این روش با ایجاد برش در ناحیه شکم پزشک اقدام به به تشخیص بیماری های احتمالی مانند سرطان رحم میکند. لاپاروتومی از سوی پزشک زمانی به بیمار توصیه میشود که با روش های دیگر امکان تشخیص قطعی بیماری وجود نداشته است. مراقبت های قبل و بعد از لاپاروتومی توسط پزشک معالج به بیمار شرح داده خواهد شد.
درجه بندی سرطان رحم چگونه است؟
مراحل سرطان رحم
کانسر رحم در صورتی که در مراحل اولیه تشخیص داده نشود ممکن است بخش های مختلف بدن را درگیر کند. سرطان رحم به صورت زیر دسته بندی میشود:
- سرطان فقط در ناحیه رحم وجود دارد.
- سرطان بدون خارج شدن از رحم در بافت همبند گردن رحم انتشار پیدا کرده است.
- بدون درگیر شدن ناحیه لگن، کانسر در ناحیه رحم و سرویکس پخش شده است.
- کانسر به بیرون لگن انتشار یافته است.
هر کدام از این چهار دسته خود به مراحل مختلفی تقسیم میشوند. روش درمانی در هریک از مراحل میتواند متفاوت باشد.
درمان قطعی سرطان رحم چیست؟
با توجه به این که سرطان تا چه حدی شیوع پیدا کرده است پزشک میتواند یکی از روش های زیر را برای درمان اتخاذ کند:
- جراحی: استفاده از جراحی یکی از روش های رایج درمان سرطان رحم است. نوع جراحی بستگی به مقدار شیوع بیماری دارد. در صورتی که بیماری در مراحل اولیه باشد جراح تنها اقدام به خارج کردن سرویکس، قسمتی از واژن ویا غدد لنفاوی لگن میکند. در برخی موارد با نظر پزشک ممکن است کل رحم بیمار برداشته شود. بیشتر زنان مبتلا به سرطان رحم با برداشتن رحم از طریق جراحی درمان میشوند. برداشتن رحم منجر به از دست دادن قدرت باروری و قطع شدن دوره های قاعدگی میشود.
- درمان با اشعه (پرتو درمانی) : پرتو درمانی در هریک از مراحل کانسر رحم قابل انجام است. در این روش ازپرتوهای ایکس، گاما و یا ذرات هستهای برای از بین سلول های سرطانی و جلوگیری از رشد آن ها استفاده میشود. هدف از بین بردن سلول های ناسالم با حداقل میزان آسیب به سلول های سالم است. نوع و شدت پرتوهای درمانی با توجه به وضعیت آناتومیک بیمار انتخاب میشود. هرچند فاکتورهای دیگری مانند ویژگی های فیزیکی دستگاه و یا اینکه بافت های حساس مجاور تومور تا چه حد تحمل دز دارند در این موضوع دخیل هستند. پرتو درمانی در اغلب موارد برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده از جراحی مورد استفاده قرار میگیرد.
- شیمی درمانی: در این روش برای از بین بردن سلول های سرطانی از دارو استفاده میشود. در اغلب موارد داروها از طریق تزریق وریدی به بدن بیمار در کلینیک شیمی درمانی وارد میشود. بعضی از داروها نیز میتواند به صورت خوراکی در منزل مصرف شود. عوارض این داروها با توجه به نوع و دز مصرفی دارو میتواند متفاوت باشد. یکی از عوارض متداول شیمی درمانی آسیب رسیدن به سلول های ریشه مو در حین درمان است. از این رو اکثر افراد در طول درمان با ریزش مو مواجه میشوند. البته این مشکل موقتی بوده و پس از پایان طول درمان موها شروع به رشد طبیعی خواهد کرد.
جمع بندی:
سرطان رحم هرچند یکی از بیماری های شایع در زنان است اما با تشخیص زود هنگام و تکمیل مراحل درمانی قابل کنترل است. در صورتی که مبتلا به این بیماری هستید نگران نباشید. امروزه با پیشرفت علم پزشکی بیشتر بیماری ها به راحتی قابل درمان است. سعی کنید تمام دستورات پزشک معالج خود را به دقت انجام دهید و از مصرف خودسرانه دارو اجتناب کنید.
منابع:
- Longo D. Harrison's principles of internal medicine. 18 ed. Teymoorzadeh Tabib2012
- Brunner & Suddarth Medical-surgical nursing. 13, editor2014.
- cancer.gov (National Cancer Institute)