افتادگی مثانه یا سیستوسل یکی از شایع‌ترین اختلالات لگنی در زنان است که به دلیل ضعیف شدن عضلات و بافت‌های نگهدارنده مثانه رخ می‌دهد. این عارضه ممکن است در مراحل ابتدایی بدون علامت باشد، اما با پیشرفت، علائم آزاردهنده‌ای ایجاد می‌کند که کیفیت زندگی فرد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. شناخت دقیق این علائم، به تشخیص سریع و درمان مؤثرتر کمک می‌کند.
1. احساس فشار یا سنگینی در ناحیه لگن و واژن
یکی از اولین و رایج‌ترین علائم افتادگی مثانه، احساس سنگینی یا فشار در ناحیه لگن و واژن است. این احساس ممکن است مانند وجود یک جسم خارجی یا حس “کشش” به سمت پایین باشد که در پایان روز یا بعد از ایستادن طولانی‌مدت تشدید می‌شود.
در برخی موارد، این احساس با درد مبهم یا ناراحتی در پایین شکم همراه است. زنان معمولاً این حالت را با احساس افتادگی یا “بیرون‌زدگی” از واژن توصیف می‌کنند، به‌خصوص اگر افتادگی شدید باشد. توجه به این علامت در مراحل اولیه می‌تواند مانع از پیشرفت بیماری شود.
2. برآمدگی یا بیرون‌زدگی در دهانه واژن
در مراحل پیشرفته‌تر افتادگی مثانه، ممکن است برآمدگی یا توده‌ای در دهانه واژن دیده یا حس شود. این برآمدگی گاهی در هنگام زور زدن، بلند کردن جسم سنگین یا سرفه‌های مکرر از دهانه واژن بیرون می‌زند.
این علامت معمولاً باعث نگرانی بیمار می‌شود، اما قابل درمان است. لمس یک “توده نرم” در ناحیه واژن، بویژه هنگام حمام یا هنگام خشک‌کردن، نشانه واضح افتادگی شدید مثانه است که نیازمند بررسی اورژانسی توسط متخصص زنان یا اورولوژی است.
3. اختلال در ادرار: تکرر، بی‌اختیاری یا تخلیه ناقص مثانه
افتادگی مثانه می‌تواند بر نحوه عملکرد مثانه تأثیر بگذارد و منجر به مشکلات مختلف ادراری شود. برخی از بیماران دچار تکرر ادرار یا فوریت در دفع ادرار می‌شوند، در حالی که برخی دیگر نمی‌توانند مثانه را به‌طور کامل تخلیه کنند و احساس باقی‌ماندن ادرار دارند.
همچنین، در برخی موارد ممکن است بی‌اختیاری ادرار در هنگام سرفه، عطسه یا خنده رخ دهد (استرسی). این علائم گمراه‌کننده ممکن است به اشتباه به عنوان مثانه بیش‌فعال یا عفونت تشخیص داده شوند، در حالی که علت اصلی آن افتادگی ساختاری مثانه است.
4. ناراحتی هنگام رابطه جنسی (دیس‌پارونی)
بسیاری از زنان مبتلا به افتادگی مثانه، از درد یا ناراحتی هنگام رابطه جنسی شکایت دارند. این درد ممکن است ناشی از جابه‌جایی اندام‌ها، کاهش کشش عضلات کف لگن یا فشار به بافت‌های واژن باشد. همچنین، در مواردی ممکن است کاهش میل جنسی نیز رخ دهد.
احساس خجالت، کاهش اعتمادبه‌نفس و نارضایتی جنسی از عوارض روانی این علامت هستند. در چنین شرایطی، مراجعه به پزشک و در صورت لزوم، انجام فیزیوتراپی تخصصی لگن می‌تواند به بهبود روابط زناشویی و کیفیت زندگی بیمار کمک زیادی کند.
جمع‌بندی
علائم افتادگی مثانه می‌توانند خفیف یا شدید، مبهم یا واضح باشند. اما توجه و پیگیری زودهنگام این نشانه‌ها، از پیشرفت بیماری و نیاز به جراحی‌های پیچیده جلوگیری می‌کند. اگر با هر یک از علائم ذکرشده مواجه شدید، مشاوره با پزشک متخصص زنان یا اورولوژیست بهترین و ایمن‌ترین راهکار است.