سرطان رحم یکی از شایع‌ترین سرطان‌های زنان است که می‌تواند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های غیرطبیعی در دیواره رحم شروع به رشد کنترل‌نشده می‌کنند. عوامل مختلفی مانند سن، سابقه خانوادگی، چاقی و تغییرات هورمونی می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند. اما چگونه می‌توان سرطان رحم را در مراحل اولیه تشخیص داد؟ در این مقاله به بررسی علائم، عوامل خطر این بیماری خواهیم پرداخت.
سرطان رحم چیست؟
سرطان رحم زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سالم دیواره رحم به سلول‌های غیرطبیعی تبدیل شده و به‌صورت کنترل‌نشده رشد می‌کنند. این بیماری را می‌توان شایع‌ترین سرطان دستگاه تناسلی زنان دانست. بر اساس آمار مراکز تحقیقاتی سرطان در اروپا، میزان ابتلای زنان به این نوع سرطان در سال‌های اخیر روند افزایشی داشته است. رشد غیرطبیعی سلول‌ها در رحم می‌تواند به تشکیل توده‌های سرطانی منجر شده و در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، به سایر بخش‌های بدن گسترش یابد.
علت سرطان رحم
علت دقیق سرطان رحم به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل متعددی می‌توانند در افزایش خطر ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند. تغییرات هورمونی، به‌ویژه افزایش سطح استروژن در بدن، یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد این سرطان است. زنانی که دچار چاقی مفرط هستند یا سابقه قاعدگی نامنظم دارند، بیشتر در معرض این بیماری قرار می‌گیرند.
همچنین، استفاده طولانی‌مدت از داروهای هورمونی بدون نظارت پزشک، سابقه خانوادگی سرطان رحم یا تخمدان، و برخی بیماری‌های ژنتیکی مانند سندرم لینچ نیز می‌توانند احتمال بروز این سرطان را افزایش دهند. علاوه بر این، سبک زندگی ناسالم، مانند رژیم غذایی نامناسب و کم‌تحرکی، از دیگر عواملی است که ممکن است در ایجاد سرطان رحم تأثیرگذار باشد.
چه کسانی در معرض ابتلا به سرطان رحم هستند؟
احتمال ابتلا به سرطان رحم در زنان یائسه بیشتر از سایر افراد است، اما این بیماری محدود به این گروه سنی نیست. بر اساس آمار، حدود ۲۵ درصد از زنان مبتلا به سرطان رحم کمتر از ۵۰ سال و ۵ درصد از آن‌ها کمتر از ۴۰ سال سن دارند.
چاقی یکی از مهم‌ترین عوامل خطر در ابتلا به سرطان آندومتر (یکی از انواع سرطان رحم) محسوب می‌شود، به‌طوری که حدود ۷۰ درصد از زنان مبتلا به این بیماری دچار اضافه‌وزن هستند.
همچنین، سابقه خانوادگی سرطان تخمدان یا وجود ژن‌های مرتبط با سرطان می‌تواند احتمال بروز این بیماری را افزایش دهد. زنانی که دارای سابقه ژنتیکی سندرم لینچ هستند نیز در گروه پرخطر قرار دارند و باید تحت مراقبت‌های پزشکی و غربالگری‌های منظم قرار گیرند.
علائم سرطان رحم
اگرچه برخی علائم می‌توانند نشانه‌ای از سرطان رحم باشند، اما ممکن است با علائم سایر بیماری‌ها نیز مشترک باشند. بنابراین، در صورت مشاهده این نشانه‌ها، از خوددرمانی پرهیز کرده و سریعاً به پزشک مراجعه کنید. علائم متداول سرطان رحم شامل موارد زیر می‌شوند:
- خونریزی غیرطبیعی واژینال، به‌ویژه در زنان یائسه
- درد در کمر یا پایین لگن (این درد نباید با درد زمان تخمک‌گذاری اشتباه گرفته شود)
- کاهش وزن ناگهانی (اگرچه این مورد به تنهایی قابل استناد نیست)
- احساس توده در ناحیه رحم
در مواردی که سرطان به دلیل تأخیر در تشخیص به سایر اندام‌ها مانند روده گسترش یافته باشد، ممکن است علائم زیر نیز ظاهر شوند:
- مشکلات ادراری، از جمله احساس درد هنگام ادرار، مشاهده خون در ادرار یا کاهش میزان ادرار
- مشاهده خون در مدفوع
- حرکات غیرطبیعی و تحریک‌پذیر روده
در صورت تجربه هر یک از این علائم، مراجعه سریع به پزشک می‌تواند به تشخیص زودهنگام و افزایش شانس درمان موفق کمک کند.
آیا سرطان رحم کشنده است؟
سرطان رحم به‌عنوان یک بیماری جدی شناخته می‌شود، اما خوشبختانه به دلیل داشتن یک دوره طولانی پیش از تهاجمی شدن، از جمله سرطان‌های قابل پیشگیری محسوب می‌شود. تشخیص زودهنگام نقش مهمی در کنترل این بیماری دارد؛ در صورت مراجعه به‌موقع به پزشک متخصص زنان و زایمان، می‌توان ضایعات پیش‌سرطانی را پیش از تبدیل شدن به سرطان درمان کرد. بنابراین، آگاهی و غربالگری منظم می‌تواند شانس موفقیت در درمان را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
چگونه سرطان رحم را تشخیص دهیم؟
تشخیص سرطان رحم نیازمند بررسی دقیق توسط پزشک متخصص زنان است. بسته به شرایط بیمار، پزشک ممکن است از یک یا چند روش زیر برای ارزیابی و تأیید وجود این سرطان استفاده کند:
۱. معاینه فیزیکی
پزشک از طریق معاینه فیزیکی بدن بیمار را برای تشخیص هرگونه توده یا ناهنجاری بررسی می‌کند. انجام معاینات منظم زنان و زایمان (ژنیکولوژی) می‌تواند به تشخیص زودهنگام این بیماری کمک کند، بنابراین مراجعه سالیانه به پزشک را جدی بگیرید.
۲. معاینه لگنی
در این روش، پزشک ابزاری به نام اسپکولوم را وارد واژن کرده و رحم را از نظر وجود هرگونه ناهنجاری بررسی می‌کند. در برخی موارد، تست معاینه دستی دهانه رحم نیز انجام می‌شود که طی آن، پزشک با یک دست شکم را لمس کرده و با دست دیگر واژن را بررسی می‌کند. این معاینه معمولاً بدون درد است، اما در صورت احساس ناراحتی، باید با پزشک خود در میان بگذارید.
۳. تست پاپ اسمیر
در تست پاپ اسمیر، نمونه‌ای از سلول‌های دهانه رحم و واژن جمع‌آوری و برای بررسی‌های بیشتر به آزمایشگاه ارسال می‌شود. اگرچه این تست برای تشخیص سرطان دهانه رحم بسیار مفید است، اما ممکن است همه موارد سرطان رحم را شناسایی نکند، زیرا سرطان رحم معمولاً از داخل آندومتر شروع می‌شود. این روش ساده، سریع و بدون درد است.
۴. سونوگرافی از طریق واژن
سونوگرافی ترانس‌واژینال یکی از رایج‌ترین روش‌های تصویربرداری برای تشخیص مشکلات رحم است. در این روش، یک مبدل (پروب) مخصوص وارد واژن شده و با استفاده از امواج فراصوت، تصاویری از رحم ایجاد می‌کند. این تصاویر به پزشک کمک می‌کند تا ضخامت آندومتر و سایر تغییرات غیرطبیعی را بررسی کند.
۵. بیوپسی آندومتر (نمونه‌برداری از رحم)
بیوپسی آندومتر روشی است که طی آن، نمونه‌ای از بافت داخلی رحم برداشته شده و برای بررسی تغییرات سلولی و وجود سلول‌های غیرطبیعی به آزمایشگاه ارسال می‌شود. این روش به‌صورت سرپایی در مطب پزشک یا مراکز درمانی انجام می‌شود. توجه داشته باشید که انجام بیوپسی آندومتر در زنان باردار ممنوع است، بنابراین اگر باردار هستید یا به بارداری مشکوکید، حتماً پزشک خود را در جریان بگذارید.
۶. لاپاروتومی (جراحی تشخیصی)
در مواردی که روش‌های دیگر نتیجه قطعی ارائه ندهند، پزشک ممکن است لاپاروتومی را توصیه کند. در این روش، یک برش جراحی در ناحیه شکم ایجاد می‌شود تا پزشک بتواند مستقیماً اندام‌های داخلی را بررسی کند. این روش در موارد مشکوک به سرطان‌های پیشرفته به کار می‌رود. مراقبت‌های قبل و بعد از عمل توسط پزشک توضیح داده خواهد شد.
جمع‌بندی
سرطان رحم هرچند یکی از بیماری های شایع در زنان است، اما با تشخیص زود هنگام و تکمیل مراحل درمانی قابل کنترل است. در صورتی که مبتلا به این بیماری هستید نگران نباشید. امروزه با پیشرفت علم پزشکی بیشتر بیماری ها به راحتی قابل درمان است. سعی کنید تمام دستورات پزشک معالج خود را به دقت انجام دهید و از مصرف خودسرانه دارو اجتناب کنید.
