در موارد خفیف یا متوسط، درمان دارویی می‌تواند به کنترل علائم، تقویت عضلات کف لگن و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند. هدف اصلی داروها کاهش علائمی مانند تکرر ادرار، بی‌اختیاری، احساس فشار لگنی و تقویت بافت‌های واژن و مجرای ادرار است.
داروها معمولاً در شرایط زیر تجویز می‌شوند:
- افتادگی مثانه درجه ۱ یا ۲
- وجود علائم ادراری یا واژینال خفیف
- تمایل بیمار به بهبود بدون جراحی
- استفاده همزمان با ورزش‌های کگل یا فیزیوتراپی کف لگن
داروهای مؤثر در مدیریت افتادگی مثانه
۱. استروژن واژینال
استروژن موضعی یکی از اصلی‌ترین داروهای تجویزی برای زنان یائسه با افتادگی مثانه خفیف است. کاهش سطح استروژن پس از یائسگی باعث نازک شدن دیواره واژن و کاهش حمایت بافتی از مثانه می‌شود.
فرم‌های موجود:
- کرم استروژن واژینال (مانند استروواژ، پرمارین)
- قرص واژینال
- حلقه استروژنی (Estring)
مزایا:
- بهبود ضخامت و قوام دیواره واژن
- کاهش سوزش، خشکی، تکرر و فوریت ادرار
- بهبود عملکرد جنسی
محدودیت‌ها:
- فقط برای استفاده موضعی در زنان بدون سابقه سرطان وابسته به هورمون
- اثر موقت (نیاز به استفاده مداوم)
۲. داروهای ضد موسکارینی یا آنتی‌کولینرژیک‌ها
در مواردی که افتادگی با بی‌اختیاری ادراری همراه است، داروهایی مانند اکسی‌بوتینین (Ditropan) یا تولتروودین (Detrusitol) ممکن است تجویز شوند.
مکانیسم:
- کاهش انقباضات غیرارادی مثانه
- کاهش تکرر، فوریت و بی‌اختیاری
عوارض:
- خشکی دهان
- یبوست
- تاری دید یا سرگیجه در برخی بیماران سالمند
۳. داروهای بتا۳ آگونیست (مانند میرابگرون)
میرابگرون (Myrbetriq) یکی از داروهای جدید برای مدیریت مثانه بیش‌فعال در زمینه افتادگی است. این دارو با شل‌کردن عضله دترسور مثانه، ظرفیت مثانه را افزایش داده و دفعات ادرار را کاهش می‌دهد.
مزایا:
- بدون عارضه خشکی دهان
- قابل مصرف در بیماران سالمند
محدودیت‌ها:
- هزینه بالا
- تأثیر محدود بر علائم مکانیکی افتادگی
۴. مکمل‌های تقویت‌کننده عضلات کف لگن
گرچه این داروها مستقیماً روی افتادگی اثر نمی‌گذارند، اما مکمل‌هایی مانند منیزیم، ویتامین D و زینک می‌توانند به حفظ عملکرد عضلات لگنی کمک کنند، به‌ویژه در کنار ورزش‌های کگل یا بیوفیدبک.
جدول مقایسه داروهای پرکاربرد برای افتادگی مثانه
| دارو / دسته دارویی | کاربرد اصلی | نحوه مصرف | مزایا | عوارض یا محدودیت‌ها |
|---|---|---|---|---|
| استروژن واژینال | بهبود بافت واژن و مثانه در یائسگی | موضعی (کرم، حلقه، قرص واژینال) | بهبود خشکی، کاهش بی‌اختیاری، افزایش قوام واژن | در زنان با سابقه سرطان وابسته به هورمون ممنوع است |
| اکسی‌بوتینین، تولتروودین | کاهش انقباضات مثانه و فوریت ادرار | خوراکی | کنترل بی‌اختیاری، مناسب برای مثانه بیش‌فعال | خشکی دهان، یبوست، تاری دید |
| میرابگرون (Myrbetriq) | افزایش ظرفیت مثانه و کاهش تکرر ادرار | خوراکی | بدون خشکی دهان، ایمن‌تر برای سالمندان | هزینه بالا، اثر محدود بر افتادگی |
| مکمل‌های منیزیم، ویتامین D، زینک | تقویت عضلات کف لگن | خوراکی | حمایت تغذیه‌ای، مؤثر همراه با ورزش | مکمل هستند و جایگزین درمان پزشکی نیستند |
سوالات متداول
آیا دارو می‌تواند افتادگی مثانه را کاملاً درمان کند؟
خیر، داروها بیشتر برای کنترل علائم خفیف تا متوسط مؤثر هستند. در درجات پیشرفته، معمولاً نیاز به درمان‌های تهاجمی مانند جراحی یا پساری وجود دارد.
آیا استروژن واژینال خطرناک است؟
استروژن موضعی نسبت به نوع خوراکی عوارض کمتری دارد. با این حال، در افراد با سابقه سرطان سینه یا رحم باید با احتیاط مصرف شود و تحت نظر پزشک باشد.
چه مدت باید از دارو استفاده کرد؟
مدت زمان مصرف دارو به شدت علائم و پاسخ بدن بستگی دارد. استفاده منظم طبق نظر پزشک معمولاً بین چند هفته تا چند ماه توصیه می‌شود.