فیبروم رحمی یا میوما چیست؟

فیبروم رحمی یا میوما چیست؟

 

فیبروم به تومورهای خوش خیمی (غیر سرطانی) گفته می­شود که غالبا در سنین باروری در رحم ظاهر می ­شوند. فیبروم­های رحمی که با نام های لیومیوما (leiomyoma) یا میوما (myoma) نامیده می شوند، با افزایش خطر سرطان رحم همراه نیستند و تقریبا هرگز به سرطان تبدیل نمی ­شوند. بسیاری از خانم­ها در طول زندگی به میوما مبتلا می­شوند، اما شاید از وجود آن بی اطلاع باشند. زیرا اغلب بدون هیچ گونه علامتی می ­باشند و پزشک ممکن است بطور اتفاقی طی معاینه لگن یا سونوگرافی قبل از تولد آن را کشف کند. از نظر اندازه، فیبروم می ­تواند آنقدر کوچک باشد که با چشم دیده نشود، اما در برخی موارد نیز  به صورت توده هایی درمی آید که باعث بزرگ شدن رحم می شود. میوما می تواند تکی یا چندتایی باشد و در موارد شدید، رحم را آنقدر متسع(گشاد) می کند که باعث افزایش وزن می شود.

علائم میوما یا فیبروم رحمی

در بسیاری از موارد میوما هیچ علامتی ندارد. در مواردی که علامت دار می شود، علائم آن می­تواند تحت تأثیر محل، اندازه و تعداد، متفاوت باشد. شایع ترین علائم فیبروم رحمی عبارتند از:

  • خونریزی شدید قاعدگی
  • طولانی شدن دوره قاعدگی تا بیش از یک هفته
  • فشار یا درد در ناحیه لگن
  • تکرر ادرار
  • مشکل در تخلیه مثانه
  • یبوست
  • کمردرد یا پا درد

طبقه بندی فیبروم                

فیبروم­ها به طور کلی توسط مکان استقرارشان طبقه بندی می­ شوند. فیبروم­ های اینترامورال (Intramural fibroids) در دیواره عضله رحمی رشد می کند. میوماهای زیر مخاطی (Submucosal fibroids) داخل حفره رحم و فیبروم­ های زیر پوستی(Subserosal fibroids)  به طرف خارج از رحم رشد می­ کنند. در صورتی که فیبروم­های موکوزال با پایه­ای آویزان شده باشند به آن­ها ساب موکوزال پدانکوله (Pedunculated Submucosal) گفته می شود.

 

دلایل به وجود آمدن میوما یا فیبروم

اگرچه، علت میوما کاملا مشخص نیست، اما تحقیقات انجام شده و مطالعات بالینی به عوامل زیر اشاره می ­کنند:

 

1. تغییرات ژنتیک

 بسیاری از فیبروم­ها حاوی تغییراتی در ژن­ها هستند که این تغییرات در سلول­های طبیعی عضله رحم دیده نمی شود.

 

2. هورمون ها

استروژن و پروژسترون، دو هورمون تحریک کننده رشد دیواره رحم هستند و در طول چرخه قاعدگی آنجا را برای بارداری احتمالی آماده سازی می کنند و به نظر می ­رسد در تقویت رشد فیبروم­ها موثرند. میوماها گیرنده­های استروژن و پروژسترون بیشتری نسبت به سلول­های عضلانی طبیعی رحم دارند و به همین دلیل است که پس از یائسگی کوچک می شوند.

3. سایر فاکتورهای رشد

عواملی که برای حفظ بافت ها به بدن کمک می­کنند، مانند فاکتور رشد شبه انسولین نیز، می­توانند بر رشد فیبروم تأثیر بگذارند.

4. ماتریس خارج سلولی (ECM)

ماتریس خارج سلولی ماده­ای است که مثل ملات بین آجر عمل می­کند و باعث می­شود سلول­ها به هم بچسبند. این ماده در فیبروم­ها افزایش می­یابد و آن­ها را فیبری می­ کند. به علاوه، فاکتورهای رشد را ذخیره می­ کند و از این طریق هم باعث ایجاد تغییرات بیولوژیکی در سلول­ها می­ شود.

 

رشد میوما یا فیبروم

محققین بر این باورند که فیبروم­های رحمی از یک سلول بنیادی در بافت ماهیچه صاف رحم (myometrium) ایجاد می شود. این سلول منفرد به طور مکرر تقسیم می شود و در نهایت به توده محکمی که از بافت­های اطراف متمایز است تبدیل می شود. الگوی رشد میوماهای رحمی متفاوت است. ممکن است به آرامی یا به سرعت رشد کنند، یا ممکن است به همان اندازه باقی بمانند. برخی از آن­ها به جوانه­های در حال رشد تبدیل می­شوند، در حالی که برخی ممکن است به خودی خود کوچک شوند. بسیاری از فیبروم­هایی که در دوران بارداری وجود دارند، بعد از بارداری به موازات برگشتن اندازه رحم به حالت طبیعی، کوچک یا ناپدید می ­شوند.

 

عوامل خطر (ریسک فاکتورها)

 عوامل خطر شناخته شده ­ای که می توانند بر رشد فیبروم تأثیر بگذارند عبارتند از: شروع قاعدگی در سنین پایین، چاقی، کمبود ویتامین ،؛ رژیم غذایی غنی از  گوشت قرمز و فقیر از سبزیجات برگی، میوه و لبنیات، و نوشیدن مشروبات الکلی از جمله آبجو خطر ابتلا به فیبروم ها را افزایش می دهد. همچنین  اگر مادر یا خواهر شما میوما داشته است، شما نیز شانس بیشتری برای داشتن آن دارید.

 

عوارض فیبروم­های رحمی

اگرچه فیبروم­های رحمی معمولا  خطرناک نیستند، اما می­توانند باعث ناراحتی شوند و منجر به بروز عوارض خطرناکی شوند. از مهمترین عوارض آنها کاهش تعداد گلبول های قرمز خون (کم خونی) به دلیل خونریزی سنگین است که باعث ضعف و خستگی می شود. اگرچه به ندرت، ولی گاهی برای جبران این کمبود، انتقال خون ضروری می شود.

 

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده یا تجربه موارد زیر باید به پزشک مراجعه کرد:

  • درد مستمر در ناحیه لگن
  • دوره های قاعدگی بسیار سنگین، طولانی و دردناک
  • لکه بینی یا خونریزی بین دوره ها
  • مشکل در تخلیه مثانه
  • کاهش تعداد گلبولهای قرمز خون (کم خونی) در صورتی که توضیح دیگری نداشته باشد

نکته!

در صورت مشاهده خونریزی شدید واژینال یا درد شدید و ناگهانی لگن، باید سریعا به پزشک یا سایر مراکز درمانی مراجعه و موضوع را پیگیری کنید.

 

تشخیص میوما یا فیبروم رحمی

فیبروم رحم معمولا طی معاینه معمولی لگن حس می شود. پزشک ممکن است بی نظمی در شکل رحم را احساس کند و این نشان دهنده وجود فیبروم­ها است. در صورت وجود این علامت، پزشک ممکن است آزمایشات زیر را انجام دهد:

تست های آزمایشگاهی

 اگر خونریزی قاعدگی شما غیر عادی است، پزشک ممکن است آزمایش­های دیگری را برای بررسی دلایل احتمالی تجویز کند. این موارد می­تواند شامل شمارش کامل خون (CBC) یا سایر آزمایشات باشد. 

سونوگرافی

در صورت نیاز به تأیید، پزشک ممکن است سونوگرافی را پیشنهاد کند. این کار به منظور تأیید تشخیص، و نقشه و اندازه گیری فیبروم ها و توسط امواج صوتی صورت می گیرد.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

در صورتی که سونوگرافی سنتی اطلاعات کافی را در اختیار پزشک قرار ندهد، او ممکن است تصویربرداری را پیشنهاد کند.تصویربرداری MRI اندازه و محل فیبروم­ها را با جزئیات بیشتری نشان می­­دهد و به تعیین گزینه­های درمانی مناسب کمک می­کند.

هیستروسونوگرافی

هیستروسونوگرافی از محلول آب نمک استریل برای باز کردن حفره رحم استفاده می­کند و گرفتن تصویر از فیبروم های زیر موکوسی و مخاط رحم را آسانتر می­کند. 

هیستروسالپنگوگرافی( Hysterosalpingography )

در این روش برای واضح کردن حفره رحمی و لوله های تخمدان در تصاویر اشعه ایکس، از رنگ استفاده می­شود. این به پزشک کمک می­کند تا متوجه شود که لوله­های تخمدان باز هستند یا بسته، و همچنین می­تواند فیبروم های زیر موکوس را مشاهده کند.

هیستروسکوپی

پزشک تلسکوپ کوچکی به نام هیستروسکوپ را وارد رحم می­کند. سپس محلول نمکی را به درون رحم تزریق می­کند تا حفره آن باز شود و بتواند دیواره های رحم و دهانه لوله های تخمدان را معاینه کند.

 

درمان میوما یا فیبروم رحمی

گزینه­ های درمان فیبروم زیاد است که پزشک در مورد آن تصمیم می­ گیرد. میوما در بسیاری از موارد بدون علامت یا دارای علائم خفیفی است که فرد  می تواند به زندگی عادی خود ادامه دهد. در این موارد میوما بندرت مانع بارداری می شود. معمولا به آرامی رشد می­کند و بعد از یائسگی همراه با کاهش سطح هورمون های تولید مثلی کوچک می شود.

  • درمان با دارو

با توجه به اندازه و محل قرار گیری آن ممکن است پزشک شروع به دارو درمانی کند. داروهای فیبروم رحمی هورمون­هایی را هدف قرار می دهند که چرخه قاعدگی را تنظیم می کند و علائمی مانند خونریزی شدید قاعدگی و فشار لگن را درمان می­ کنند. آنها فیبروم ها را کاملا از بین نمی برند، اما ممکن است باعث کوچک شدن آنها شوند.

  • سونوگرافی متمرکز شده

سونوگرافی متمرکز شده (FUS) یک روش درمانی غیر تهاجمی، بی خطر و موثر برای از بین بردن میوما است. این روش نیازی به برش ندارد و سرپایی انجام می شود. بیمار داخل یک اسکنر MRI قرار می گیرد که مجهز به سونوگرافی است. تصاویر محل دقیق فیبرومها را به پزشک می دهد و به کمک امواج صوتی (فراصوت)  بافت میوما گرم شده، از بین می رود.

  • آمبولیزاسیون شریان رحمی

ذرات كوچك (عوامل آمبوليك) به درون سرخرگ­های تغذیه کننده رحم تزریق و جريان خون به سمت فيبروم ها قطع مي شود و منجر به كاهش و از بین رفتن آنها مي شود.

  • فرسایش بسامد (فرکانس) رادیویی

در این روش، از انرژی فرکانس رادیویی برای تخریب و از بین بردن فیبروم­های رحمی و رگ­های خونی تغذیه کننده آنها استفاده می­شود. این کار را می توان در طی یک عمل لاپاراسکوپی یا خارج رحمی انجام داد. روشی مشابه به نام کرایومیولیز نیز میوما را با انجماد از بین می برد.

  • میومکتومی لاپاروسکوپی یا رباتیک

میومکتومی رباتیک به پزشک  نمایی بزرگتر و سه بعدی از رحم می دهد، و جراح با استفاده از دوربین کوچک متصل به یکی از ابزارها، ناحیه شکم را روی مانیتور مشاهده می ­کند. این روش دقت و انعطاف پذیری بیشتری نسبت به روش ها دارد. جراح با استفاده از ابزارهای باریک وارد شده از برش­های کوچک در شکم، میوما را برداشته و رحم را تغییر نمی­دهد.

  • میومکتومی هیستروسکوپی

در صورتی که میوم­ها در داخل رحم باشند (ساب موکوزال) این روش گزینه خوبی است. جراح با استفاده از وسایل وارد شده از طریق واژن و دهانه رحم به رحم، به آنها دسترسی پیدا کرده و آنها را از بین می برد.

  • میومکتومی شکم

وقتی فیبروم­ها متعدد، بسیار بزرگ یا بسیار عمیق هستند، پزشک ممکن است از روش جراحی باز شکمی برای از بین بردن آنها استفاده کند. اما جای زخم بعد از عمل می تواند در باروری آینده تأثیر بگذارد.

برخی از منابع درمان های جایگزین مانند رژیم غذایی خاص، مگنت تراپی، گیاهان دارویی یا هومیوپاتی را ترویج می کنند. تاکنون هیچ مدرک علمی برای حمایت از اثربخشی این تکنیک ها در دست نیست.

 

خطر ابتلا به فیبروم های جدید

در همه روش­هایی که ذکر شد (بجز هیسترکتومی)، جوانه­های ریز میوما که در حین عمل تشخیص داده نشده اند، می­توانند رشد کنند. همچنین در برخی از روش­ها (میومکتومی لاپاروسکوپی یا رباتیک، فرسایش رادیویی یا جراحی سونوگرافی متمرکز) ممکن است فقط بعضی از فیبروم های موجود درمان شوند.

 

بارداری و فیبروم

اگرچه، در اغلب موارد فیبروم تعارضی با بارداری ندارد، اما این امکان نیز وجود دارد که بعضی از انواع آن، بخصوص انواع زیر موکوسی، باعث نازایی یا سقط جنین شوند. به علاوه، افرادی که مایل به باردار شدن هستند باید بدانند که بعضی روش­ها از جمله، هیسترکتومی و فرسایش آندومتر شانس باردار شدن را از بین می برند. آمبولیزاسیون شریان رحمی و فركانس پرتونگاری هم نمی توانند بهترین گزینه باشند. میومکتومی می تواند درمان انتخابی مناسبی باشد با این حال، بهتر است حتما با پزشک مشورت کرد.

 

پخش شدن در حین عمل برداشتن فیبروم

فرایندهایی که در آنها فیبروم ­ها به قطعات کوچکتر شکسته می شوند، ممکن است باعث پخش شدن سلولهای سرطانی باشند که از قبل تشخیص داده نشده­اند. این خطر می­تواند در تمام میومکتومی­ها وجود داشته باشد و حتما قبل از انجام عمل باید با پزشک در مورد آن مشورت نمود.

 

پیشگیری

محققان همچنان به بررسی علل تومورهای فیبروئیدی مشغولند و شواهد علمی کمی در مورد نحوه جلوگیری از آنها در دسترس است. اما گفته می­شود که با اصلاح سبک زندگی  مانند حفظ وزن طبیعی، خوردن میوه و سبزیجات، کاهش مصرف گوشت قرمز و انجام منظم ورزش های روزانه می توان خطر ابتلا به فیبروم را کاهش داد. همچنین برخی تحقیقات نشان می دهند که استفاده از داروهای ضد بارداری هورمونی می تواند با خطر کمتری برای ابتلا به فیبروم همراه باشد.

 

 

 

دکتر جراح فیبروم در تهران   کلیک کنید

 

بهترین دکتر برای جراحی فیبروم   کلیک کنید

 

جراحی لابیاپلاستی

 

 ---------------------------------------------------------------------------------------------

 جهت هماهنگی تبلیغات در این سایت و صفحه اینستاگرام خانم دکتر پوران حاجیان

با شماره  09128000657  تماس بگیرید

 

 

منابع مورد استفاده

.    https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/uterine-fibroids/symptoms-causes/syc-20354288

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/uterine-fibroids/diagnosis-treatment/drc-20354294

 

 

Dr. Pouran Hajian
© Copyright 2022. All rights reserved باهمکاری آسکین گرافیک
ASKIN GRAPHIC Co.